Historia Zamojszczyzny*
Już starożytni wiedzieli, że
Verba volant, scripta manent, czyli
Słowa ulatują, pismo zostaje. W myśl tej maksymy powstają dla upamiętnienia historii nam najbliższej, tej lokalnej, kolejne tomy serii
Dzieje Gmin Zamojszczyzny. Małe miejscowości sporadycznie zapisują się na kartach wielkiej historii, a przecież to właśnie w takich żyje większość z nas. Wywiady z ludźmi, którzy pamiętają wydarzenia już historyczne i udostępniają do publikacji swoje fotografie pozwalają dokładniej docierać do faktów, często już zapomnianych, które ożywają na kartach książek.
Regionalizm dawniej znaczył prowincjonalizm. Dziś regionalizm ma jak najbardziej pozytywne konotacje, rozumiemy, że
Ojczyznę tworzy wiele małych ojczyzn, regionów właśnie, a regionalista to badacz historii małej ojczyzny.
Regionaliści działają w całej Polsce, także wielu na Lubelszczyźnie. Pracują, często hobbistycznie, w zaciszach swych gabinetów, skrupulatnie dodają fakt do faktu składając mozaikę historii.
Spis wszystkich tomów serii DZIEJE GMIN ZAMOJSZCZYZNY
- Dzieje miejscowości gminy Komarów Osada, pow. zamojski, J. Niedźwiedź, A. Kupiec - Niedźwiedź, Zamość - Komarów 2003; format: A 4, oprawa: miękka, ilość stron: 118 oraz wydanie II uzupełnione 2020, format: A4, oprawa: twarda, ilość stron: 244
- Dzieje miejscowości gminy Łaszczów, pow. tomaszowski, J. Niedźwiedź, E. Niedźwiedź, J. Frykowski, Łaszczów - Zamość 2004; format: A 4, oprawa: twarda, ilość stron: 132
- Dzieje miejscowości gminy Miączyn, pow. zamojski, J. Niedźwiedź, E. Niedźwiedź, J. Siudak, Miączyn - Zamość 2005; format: A 4, oprawa: twarda, ilość stron: 112
- Dzieje miejscowości gminy Dołhobyczów, powiat hrubieszowski, J. Niedźwiedź, E. Niedźwiedź, U. Nowakowska, Dołhobyczów - Zamość 2006; format: A 4, oprawa: twarda, ilość stron: 112
- Dzieje miejscowości gminy Mircze, powiat hrubieszowski, J. Niedźwiedź, E. Niedźwiedź, E. Prusicka- Kołcon, M. Kołcon, L. Szopiński, Mircze - Zamość 2008; format: A 4, oprawa: twarda, ilość stron: 184
- Dzieje miejscowości gminy Tyszowce, powiat tomaszowski, J. Niedźwiedź, E. Niedźwiedź, J. Frykowski, Tyszowce - Zamość 2008; format: A 4, oprawa: twarda, ilość stron: 128
- Dzieje miejscowości gminy Skierbieszów, powiat zamojski, J. Niedźwiedź, E. Niedźwiedż, J. Siudak, Skierbieszów - Zamość 2009; format: A 4, oprawa: twarda, ilość stron: 144 oraz wydanie II uzupełnione 2015, ilość stron 176
- Dzieje miejscowości gminy Werbkowice, powiat hrubieszowski, J. Niedźwiedź, E. Niedźwiedż, J. Siudak, Werbkowice - Zamość 2009; format: A 4, oprawa: twarda, ilość stron: 160
- Dzieje miejscowości gminy Łabunie, powiat zamojski, J. Niedźwiedź, E. Banasiewicz - Szykuła, A. Szykuła - Żygawska, B. Szykuła, Łabunie 2010; format: A 4, oprawa: twarda, ilość stron: 136
- Dzieje miejscowości gminy Hrubieszów, powiat hrubieszowski, J. Niedźwiedź, E. Niedźwiedź, J. Kalisz, J. Panasiewicz, Zamość - Hrubieszów 2010; format: A 4, oprawa: twarda, ilość stron: 232
- Dzieje miejscowości gminy Grabowiec, powiat zamojski, J. Niedźwiedź, E. Niedźwiedź, Zamość - Grabowiec 2011; format: A 4, oprawa: twarda, ilość stron: 176
- Dzieje miejscowości gminy Telatyn, powiat tomaszowski, J. Niedźwiedź, E. Niedźwiedź, E. Stąsiek - Witkowska, Zamość - Telatyn 2011; format: A 4, oprawa: twarda, ilość stron: 128
- Dzieje miejscowości gminy Trzeszczany, powiat hrubieszowski, J. Niedźwiedź, E. Niedźwiedź, Trzeszczany - Zamość 2012; format: A 4, oprawa: twarda, ilość stron: 144
- Dzieje miejscowości gminy Krynice, powiat tomaszowski, J. Niedźwiedź, E. Niedźwiedź, U. Nowakowska, Krynice - Zamość 2013; format: A 4, oprawa: twarda, ilość stron: 176
- Dzieje miejscowości gminy Rachanie, powiat tomaszowski, J. Niedźwiedź, E. Niedźwiedź, B. Typek, Rachanie - Zamość 2013; format: A 4, oprawa: twarda, ilość stron: 176
- Dzieje miejscowości gminy Ulhówek, powiat tomaszowski, J. Niedźwiedź, E. Niedźwiedź, M. Skorniewski, Ulhówek - Zamość 2014; format: A 4, oprawa: twarda, ilość stron: 240 oraz wydanie II uzupełnione 2015, współautor Ł. Kłębek, ilość stron 288
- Dzieje gminy Tarnawatka, powiat tomaszowski, Józef Niedźwiedź, Ewa Niedźwiedź, Robert Czyż, Robert Kuźniarz, Zamość - Tarnawatka 2018; format: A 4, oprawa: twarda, ilość stron: 150
- Dzieje miejscowości gminy Tomaszów Lubelski, Ewa Niedźwiedź, Józef Niedźwiedź, Marzena Czubaj-Gancarz, Zamość - Tomaszów Lubelski 2021; format: A 4, oprawa: twarda, ilość stron: 256
- Dzieje miejscowości gminy Susiec, powiat tomaszowski, Ewa Niedźwiedź, Józef Niedźwiedź, Zbigniew Naklicki, Susiec - Zamość 2022; format: A 4, oprawa: twarda, ilość stron: 260
- Dzieje miejscowości gminy Bełżec, powiat tomaszowski, Józef Niedźwiedź, Andrzej Urbański, Andrzej Adamek, Ewa Niedźwiedź, Bełżec - Zamość 2022; format: A 4, oprawa: twarda, ilość stron: 200
- Dzieje miejscowości gminy Adamów, powiat zamojski Ewa Niedźwiedź, Józef Niedźwiedź, Maria Sak, Adamów - Zamość 2023; format: A 4, oprawa: twarda, ilość stron: 236
- Dzieje miejscowości gminy Nielisz, powiat zamojski, Ewa Niedźwiedź, Józef Niedźwiedź, Nielisz - Zamość 2024; format: A 4, oprawa: twarda, ilość stron: 248
Wszystkie wydawnictwa z serii DZIEJE GMIN ZAMOJSZCZYZNY powstały w oparciu o źródła:
- archiwalne: z Państwowego Archiwum w Lublinie (Księgi Grodzkie Grabowieckie, Hrubieszowskie i Horodelskie, Księgi Ziemski Chełmskie, Chełmski Konsystorz Grecko-Katolicki, Urząd Gubernialny Lubelski), z Archiwum Państwowego w Zamościu i Chełmie (księgi hipoteczne, Akta Inspektoratu Szkolnego Tomaszów Lubelski, akta gmin) oraz z Centralnego Państwowego Archiwum Historii Ukrainy we Lwowie (Rejestry poborowe i lustracje województwa bełskiego), Archiwum diecezji zamojsko-lubaczowskiej w Zamościu.
- źródła drukowane (rejestry poborowe i akta synodów różnowierczych),
- pamiętniki,
- źródła kartograficzne,
- kroniki szkolne, parafialne, OSP i KGW,
- literaturę,
- wywiady z mieszkańcami.
Wszystkie wydawnictwa (regionalia) zawierają przypisy, bibliografię, a dodatkowo czasem aneksy (np.
o twórcach z terenu gminy Trzeszczany) i indeks nazwisk.
*Zamojszczyzna - we współczesnym rozumieniu, obejmująca dawne powiaty (sprzed 1975 r.): biłgorajski, hrubieszowski, tomaszowski i zamojski, jakie znalazły się w granicach województwa zamojskiego. Ze swoimi ciekawymi dziejami wpisuje się w historię Lubelszczyzny.